Η ΚΑΤ’ ΙΔΙΑΝ ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ ΜΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ

                Όταν κάνουμε λόγο για κατ’ ιδίαν σχέση του αναγνώστη με το βιβλίο , αναφερόμαστε στη μοναδική , ιδιαίτερη και αυστηρά προσωπική σχέση που αναπτύσσει ο κάθε αναγνώστης διαβάζοντας ένα βιβλίο της αρεσκείας του . Θα τολμούσα να χαρακτηρίσω αυτή την τόσο όμορφη σχέση ως ερωτική . Απαραίτητη προϋπόθεση για τη δημιουργία μιας τέτοιας σχέσης είναι η αγάπη του αναγνώστη προς το βιβλίο . 
           Πράγματι , ο αναγνώστης βρίσκει καταφύγιο στον αυτοτελή κόσμο του κάθε βιβλίου . Μπορεί να νιώσει σε μια όψη , σ’ ένα βλέμμα , σε μια λέξη , ακατανίκητη έλξη για ένα βιβλίο . 
      Ο καθένας από εμάς , τους απλούς , καθημερινούς  αναγνώστες , έχει αισθανθεί κάποια στιγμή ερωτευμένος μ’ ένα βιβλίο· έχει νιώσει την αστείρευτη ανάγκη να αφεθεί ξανά και ξανά μέσα στις μαγικές σελίδες του , να χαθεί στους ανεξερεύνητους τόπους του , να σταματήσει τη μανία του ατέρμωνα χρόνου για τη συνέχεια της πραγματικότητας και να βυθιστεί στη σφαίρα του φανταστικού κόσμου δεχόμενος ένα καταιγισμό  από νοητικές εικόνες να πλημμυρίζουν το μυαλό του . Άραγε , υπάρχει πιο μαγική σχέση απ’ αυτή;

            Ο λόγος που διαβάζουμε είναι για να καταλάβουμε κάτι ή για ν’ αρχίσουμε να καταλαβαίνουμε . Πρώτα απ’ όλα διαβάζουμε τον εαυτό μας και τον κόσμο γύρω μας , ώστε να δούμε που και ποιοι είμαστε . Μπορούμε να διαβάσουμε ένα βιβλίο , όταν είμαστε σε θέση να μετατρέψουμε τις γυμνές γραμμές σε ζωντανή πραγματικότητα .

      Έχει μεγάλη σημασία το που διαβάζει κανείς . Ο κάθε αναγνώστης διαλέγει μόνος του , τον τόπο στον οποίο θα αφιερώσει το χρόνο του , ζώντας μοναδικές στιγμές μαγείας με κάποιο βιβλίο . Διάβασμα στο κρεβάτι , στο πάτωμα , στη τουαλέτα , στην ύπαιθρο , κάτω από κάποιο δέντρο , στο τρένο κτλ . Η δύναμη του αναγνώστη είναι τέτοια ώστε να μπορεί να μεταμορφώσει ένα χώρο με το να διαβάζει σ’ αυτόν . Είναι γεγονός , ότι η ανάγνωση μας μεταφέρει σ’ άλλους κόσμους και συνάμα μας απομακρύνει απ’ αυτόν που βρισκόμαστε .

            Η πράξη της ανάγνωσης δημιουργεί μια πολύ προσωπική , σωματική σχέση κατά την οποία συμμετέχουν όλες οι αισθήσεις : Τα μάτια ψαρεύουν τις λέξεις από το χαρτί , στ’ αυτιά αντηχούν οι λέξεις που διαβάζονται , η μύτη εισπνέει την γνώριμη οσμή του χαρτιού , της κόλλας , του μελανιού , η αφή ψαύει την τραχιά ή μαλακή σελίδα , το λείο ή σκληρό δέσιμο .

            Πόσοι από εμάς ,τους πιστούς αναγνώστες ,έχουμε εκφωνήσει την φράση  «παίρνω ένα βιβλίο για να διαβάσω στο κρεβάτι»;Δε θα ήταν υπερβολή να πω, ότι σχεδόν όλοι εμείς εκφωνώντας αυτή τη φράση ξεχειλίζουμε από αισθησιακή προσμονή. Όταν βρισκόμαστε στο κρεβάτι με ένα βιβλίο, όλες οι αισθήσεις μας παραδίνονται στις μαγικές σελίδες του! Είναι σα να μπαίνουμε σε μια μηχανή του χρόνου με προορισμό ένα βέβαιο παρελθόν ή ένα αβέβαιο μέλλον.

            Ας μη ξεχνάμε ότι εμείς είμαστε οι αφηγητές της ιστορίας ενός βιβλίου. Εμείς ταυτιζόμαστε με τους ήρωες του, κλέβοντας λίγη από τη δόξα τους. Γι’αυτό και ένα βιβλίο, όταν καταφέρει να μας «αγγίξει» μας επηρεάζει πολύ σε κάποιους τομείς της ζωής μας.

            Διαβάζοντας κάπου που μας αρέσει οριοθετούμε όχι μόνο ένα προσωπικό χώρο, αλλά και ένα προσωπικό  μέτρο του χρόνου.Τα βιβλία που διαβάζουμε σε μια δημόσια βιβλιοθήκη ποτέ δεν έχουν την ίδια γεύση με τα βιβλία που διαβάζουμε σε ένα δωμάτιο του σπιτιού μας.

   Μερικές φορές διαβάζουμε τα ίδια βιβλία ξανά και ξανά.Λατρεύουμε κάποιο βιβλίο με μια αγάπη που μπορούμε άνετα να την αποκαλέσουμε «νοητικό πάθος». Νιώθουμε ότι μπορούμε να φωλιάσουμε μες στις σελίδες του. Βλέπουμε τη ζωή μέσα από αυτό, ταξιδεύουμε, υπάρχουμε. Δεν αισθανόμαστε ποτέ μοναξιά, με ένα βιβλίο.Τελικά, όλη μας η ζωή είναι ένα βιβλίο. Το συναίσθημα που μας δημιουργεί δεν πρέπει να διατηρείται μόνο κατά την ώρα που τελείται η ανάγνωση, αλλά και πέρα αυτής. 

      Θα ήταν καλό όταν διαβάζουμε ένα βιβλίο και συναντούμε θαυμάσιες φράσεις που τέρπουν και αγαλλιάζουν την ψυχή μας, να τις σημειώνουμε για να τις εγκλωβίζουμε έτσι για πάντα στη μνήμη μας. Ανεξάρτητα από το πώς οικειοποιούνται οι αναγνώστες σ’ ένα βιβλίο , το αποτέλεσμα είναι ότι βιβλίο και αναγνώστης γίνονται ένα.

     Θα κλείσω το άρθρο μου, παραθέτοντας ένα απόσπασμα πού έγραψε το 1904 , ο συγγραφέας Κάφκα : «Σε γενικές γραμμές πιστεύω ότι πρέπει να διαβάζουμε μόνο βιβλία που μας δαγκώνουν και μας τσιμπούν.Αν το βιβλίο που διαβάζουμε δεν μας ταρακουνά βίαια σα γροθιά στο κεφάλι, τότε γιατί να μπούμε στο κόπο ν’ αρχίσουμε να τα διαβάζουμε ; Για να μας κάνει ευτυχισμένους; Θα ήμασταν εξίσου ευτυχισμένοι και χωρίς βιβλία. Τα βιβλία που μας κάνουν ευτυχισμένους μπορούμε στο άψε σβήσε να τα γράψουμε κι εμείς. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι βιβλία που μας   γρονθοκοπούν σαν την πιο οδυνηρή συμφορά, σαν τον θάνατο κάποιου που αγαπάμε περισσότερο από τον εαυτό μας, που μας κάνουν να αισθανόμαστε σαν να μας έχουν εξορίσει στα άγρια δάση, μακριά από κάθε ανθρώπινη παρουσία, σαν αυτοκτονία. Ένα βιβλίο πρέπει να είναι ο πέλεκυς για την παγωμένη θάλασσα που κουβαλάμε μέσα μας» 

                                                                

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΠΟΥΦΑΛΗ ΕΥΤΥΧΙΑ
      ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ-ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ
     ειδικευμένη στις μαθησιακές δυσκολίες-δυσλεξία
                         effie.boufali@yahoo.gr

                                                               

Είναι τα παιδιά με δυσλεξία «χαρισματικά»;

Γνωρίζετε ότι ο Αϊνστάιν, ο Τομ Κρούζ, ο ‘Εντισον, ο Τσώρτσιλ, οΧανς Κρίστιαν Άντερσεν, ηΑγκάθα Κρίστι και ο Λεονάρδο Ντα Βίντσι ήταν δυσλεκτικοί; Αυτοί οι ιδιαίτερα χαρισματικοί άνθρωποι είχαν δυσλεξία! Είναι όντως όλα τα παιδιά με δυσλεξία «χαρισματικά»; Η κυρία Σταθάκου Μαρένια, ειδική παιδαγωγός του κέντρου Ευμάθεια υποστηρίζει ότι « Στα παιδιά με δυσλεξία υπάρχει όλη η γκάμα παιδιών. Υπάρχουν παιδιά με φυσιολογική νοημοσύνη και παιδιά ιδιαίτερα έξυπνα. Δεν μπορούμε να πούμε ότι υπάρχουν ιδιαίτερα χαρισματικά παιδιά με δυσλεξία. Αυτό που συμβαίνει συχνά είναι η πιθανότητα να έχουμε ένα ευφυή πληθυσμό στα άτομα με δυσλεξία. Αλλά η δυσλεξία δεν εξισώνεται με ευφυΐα απαραίτητα»

Ο κύριος Αλεξάνδρου, διευθυντής του κέντρου Προσέγγιση δηλώνει ότι  « Η δυσλεξία είναι εγκεφαλική δυσλειτουργία. Οι περιοχές ικανοτήτων καλλιεργούνται περισσότερο. Προσδίδουμε στο παιδί με δυσλεξία ενσυναίσθηση (συναισθηματική κρίση), καλλιτεχνικές ροπές, εφευρετικότητες και ανεπτυγμένη μαθηματική σκέψη. Γι’ αυτό τα χαρακτηρίζουν «χαρισματικά». Απλά είναι οι περιοχές του εγκεφάλου που καλλιεργούν περισσότερο»

Δεν είναι όλοι οι δυσλεκτικοί «χαρισματικοί» αλλά έχουν κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που τους καθιστούν ξεχωριστούς όπως: Εξαιρετική ικανότητα και διαίσθηση στην επίλυση προβλημάτων, δημιουργικότητα, ικανότητα για παράλληλη και πολύπλευρη σκέψη, καινοτομικές ιδέες και σκέψεις.

Η δυσλεξία θεραπεύεται;

Η κυρία Ταμπακάκη Λιάνα, ψυχοπαιδαγωγός-ειδική παιδαγωγός του κέντρου Λογοδίκτυο επισημαίνει «Η δυσλεξία είναι κατάσταση, δεν είναι ασθένεια! Δεν μπορούμε να μιλήσουμε για θεραπεία αλλά για σημαντική βελτίωση. Ας είμαστε αισιόδοξοι. Αν εξακριβωθούν πλήρως τα αίτια της δυσλεξίας μπορεί να υπάρξει κάποιου είδους θεραπεία» Η κυρία Σταθάκου Μαρένια, προσθέτει

«Μπορεί να έχουμε μια τόσο καλή αποκατάσταση που να φαίνεται σα θεραπεία. Πρέπει και στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση να γίνουν ειδικές τάξεις. Το δώρο της ανάγνωσης πρέπει να το έχουν όλοι. Δεν μπορούμε να μιλήσουμε για φάρμακο γιατί η δυσλεξία δεν είναι ασθένεια». Ο κύριος Αλεξάνδρου θεωρεί ότι

«Οι δυσλεξικοί μεγαλώνουν μια χαρά. Αρκεί να μην δημιουργήσουν κόμπλεξ. Να μην ματαιωθούν στην σχολική ηλικία. Μεγαλώνουν υπέροχα, αρκεί να μην τους έχει πιέσει το περιβάλλον»

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΠΡΟΣ ΓΟΝΕΙΣ

Ο κύριος Σταυρακάκης  υποστηρίζει ότι η αντιμετώπιση των μαθησιακών δυσκολιών πρέπει να γίνεται εγκαίρως και να περιλαμβάνει όλους τους τομείς της ψυχοσυναισθηματικής ανάπτυξης του παιδιού. Συμβουλεύει τους γονείς να απευθύνονται στους ειδικούς επιστήμονες εγκαίρως για να προλάβουν την εμφάνιση μαθησιακών δυσκολιών, να αφήνουν τους ειδικούς να φτάνουν στους στόχους που έχουν ορίσει για το πρόγραμμα αποκατάστασης και να μην επαναπαύονται στα πρώτα σημάδια βελτίωσης που βλέπουν.

Πολλοί γονείς αναρωτιούνται πότε είναι η κατάλληλη ηλικία διάγνωσης της δυσλεξίας και σε ποιους φορείς πρέπει να απευθύνονται. Την απάντηση μας την έδωσε η κυρία Ταμπακάκη Λιάνα «Στο νηπιαγωγείο ένα παιδί μπορεί να δείξει κάποιες αδυναμίες, αλλά αυτό δε σημαίνει απαραίτητα ότι θα εμφανίσει μαθησιακές δυσκολίες. Δεν μπορούμε να μιλήσουμε για διάγνωση, μπορούμε να έχουμε ενδείξεις. Στο δημοτικό η διάγνωση μπορεί να γίνει μετά τα Χριστούγεννα, αφού το παιδί έχει αφομοιώσει κάποιες γνώσεις. Όσο νωρίτερα απευθύνεται το παιδί στον ειδικό τόσο πιο εύκολη είναι η αποκατάσταση. Στα μεγαλύτερα παιδιά έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος. Τότε μιλάμε για παγιωμένες καταστάσεις γι’ αυτό είναι δύσκολη η παρέμβαση και η αποκατάσταση. Δεν είναι αδύνατη απλά απαιτεί περισσότερο χρόνο και προσπάθεια από την πλευρά του ειδικού αλλά και του παιδιού» και συνεχίζει « Οι γονείς έρχονται στο κέντρο να πάρουν απαντήσεις. Έχουν μια αγωνία, είναι μπερδεμένοι, ξέρουν ότι πρόκειται για δυσκολία. Πρέπει να απευθύνονται στα  Κ.Δ.Α.Υ. και σε ιατροπαιδαγωγικά κέντρα της περιοχής τους για διάγνωση δυσλεξίας ή άλλων μαθησιακών δυσκολιών»

Επίσης, υπάρχει η Ελληνική Εταιρεία Δυσλεξίας όπου παρέχονται πληροφορίες για την δυσλεξία μέσω της ιστοσελίδας http://www.dyslexia.gr/  και  http://www.dys.gr/ . Υπολογίζεται ότι στην Ελλάδα η συχνότητα εμφάνισης της δυσλεξίας αγγίζει το 5%του μαθητικού πληθυσμού

Ο κύριος Αλεξάνδρου συμβουλεύει τους γονείς, τους εκπαιδευτικούς αλλά και τους ειδικούς «Αποδεχθείτε την δυσκολία και δουλέψτε με την δυσκολία και όχι την δυσκολία»

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΠΟΥΦΑΛΗ ΕΥΤΥΧΙΑ
ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ-ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ
ειδικευμένη στις μαθησιακές δυσκολίες-δυσλεξία
              effie.boufali@yahoo.gr

 

                                                                     

ΣΥΝΔΡΟΜΟ DOWN

Το σύνδρομο Down αναγνωρίστηκε το 1860 από το γιατρό Langdon Down, ο οποίος παρατήρησε ότι μία ομάδα ατόμων, άσχετων μεταξύ τους, που βρίσκονταν σε ιδρύματα είχαν παρόμοια σωματικά χαρακτηριστικά. Ο γιατρός Down  χαρακτήρισε το σχήμα των ματιών των ατόμων αυτών "ανατολικού" τύπου και την νοημοσύνη τους μειωμένη. Ο όρος που χρησιμοποιούσε για να περιγράψει τα άτομα με σύνδρομο Down ήταν "μογγολοειδείς ιδιώτες", όρος επιστημονικός τότε αλλά απαράδεκτος και μη χρησιμοποιούμενος σήμερα. Περίπου 100 χρόνια μετά ανακαλύφθηκε η αιτιολογία των σωματικών χαρακτηριστικών και των μαθησιακών δυσκολιών από το γιατρό-νηπιαγωγό Jerome Lejeune στο Παρίσι. Η αιτιολογία ήταν η παρουσία ενός παραπανίσιου χρωμοσώματος σε κάθε κύτταρο του σώματος. Το σύνδρομο Down ήταν η πρώτη ασθένεια που συνδέθηκε με μια συγκεκριμένη χρωμοσωμική ανωμαλία.

Τα παιδιά με σύνδρομο Down παρουσιάζουν νοητική και κινητική καθυστέρηση και παρόμοια φυσικά χαρακτηριστικά όπως λοξά μάτια, χαμηλά αφτιά, επίπεδο προφίλ, κοντό λαιμό, ακανόνιστα δόντια, κοντά και φαρδιά χέρια, γλώσσα που εξέχει κ.α. Όλα αυτά τα κοινά φυσικά χαρακτηριστικά οφείλονται σε γενετική ανωμαλία, η οποία σχετίζεται με τα χρωμοσώματα μέσα στα οποία είναι «αποθηκευμένο»το γενετικό υλικό (DNA)του κάθε ανθρώπου. Το φυσιολογικό άτομο έχει συνολικά 46 χρωμοσώματα (23 ζεύγη χρωμοσωμάτων) ενώ το άτομο με σύνδρομο Down έχει 47 χρωμοσώματα. Αντί για δύο αντίγραφα του χρωμοσώματος 21 τα άτομα με σύνδρομο Down έχουν τρία, γι’αυτό το λόγο το σύνδρομο αποκαλείται και τρισωμία 21. Περίπου το 95 τοις εκατό των ανθρώπων που έχουν σύνδρομο Down έχουν τρισωμία 21. Σε μερικές περιπτώσεις συναντάμε και τον τύπο της μετάθεσης, όπου το επιπλέον χρωμόσωμα ή μέρος αυτού είναι κολλημένο σε ένα άλλο. Τέλος υπάρχει και ο μωσαϊσμός, κατά τον οποίο άλλα κύτταρα έχουν το επιπλέον χρωμόσωμα  και άλλα όχι. Όσο πιο πολλά είναι τα φυσιολογικά κύτταρα, τόσο πιο ελαφριά είναι η υστέρηση που παρουσιάζει το παιδί.                

Το σύνδρομο Down είναι η συχνότερη γενετική αιτία της πνευματικής καθυστέρησης. Γιατροί από το Ινστιτούτο Ψυχιατρικής του King's College στο Λονδίνο, ανακάλυψαν ότι μια ουσία, η μυο-ινοσιτόλη βρίσκεται σε ψηλότερες συγκεντρώσεις στον εγκέφαλο των ασθενών με σύνδρομο Down σε σύγκριση με ανθρώπους χωρίς την πάθηση. Οι αυξημένες συγκεντρώσεις μυο-ινοσιτόλης στον εγκέφαλο σχετίζονται με μειωμένες πνευματικές ικανότητες.

           Η ακριβής αιτία δημιουργίας του πρόσθετου χρωμοσώματος δεν είναι ακόμα γνωστή αν και έχει διαπιστωθεί υψηλή συσχέτιση μεταξύ του συνδρόμου και της ηλικίας των γονιών, κυρίως της μητέρας. Αυτό ίσως οφείλεται στην αυξανόμενη έκθεση της γυναίκας με το πέρασμα του χρόνου σε βλαπτικά περιβάλλοντα, όπως ιοί, ακτινοβολία και χημικές ουσίες, ικανά να βλάψουν τα χρωμοσώματα.

Το σύνδρομο Down εμφανίζεται με τnν ίδια συχνότητα (1:800 γεννήσεις) σε όλες τις χώρες του κόσμου και σε όλες τις φυλές, ανεξαρτήτως κοινωνικομορφωτικού επιπέδου. Ο κίνδυνος σύλληψης παιδιού με χρωμοσωμική ανωμαλία αυξάνεται με την αύξηση της ηλικίας (1 προς 1.250 σε ηλικία 25 ετών, αλλά 1 προς 106 σε ηλικία 40 ετών).

Συνήθως, τα παιδιά με σύνδρομο Down παρουσιάζουν συχνά προλήματα καρδιάς, ακοής και όρασης και είναι πιο επιρρεπή στη λευχαιμία και σε μολύνσεις του αναπνευστικού. Παρουσιάζουν επίσης αυξημένη θνησιμότητα σε νεαρή ηλικία. Κύριο χαρακτηριστικό τους είναι η γενική υποτονία, και πιο συγκεκριμένα ορθοπεδικά προβλήματα, τα οποία δημιουργούν δυσκολίες τόσο στην αδρή όσο και στην λεπτή κινητικότητα. Τα παιδιά με το σύνδρομο Down αναπτύσσονται με αργότερους ρυθμούς, αλλά όπως όλα τα παιδιά είναι σε θέση να περπατήσουν, να μιλήσουν, να διαβάζουν και να γράφουν. Έχουν πολύ καλή μακροπρόθεσμη μνήμη, δεν ξεχνούν πρόσωπα και καταστάσεις, είναι φιλικά, έχουν έντονη την αίσθηση του χιούμορ και διάθεση για ποικίλλες δραστηριότητες. Συνήθως, παρουσιάζουν δυσκολίες στην άρθρωση και υπολείπονται των φυσιολογικών παιδιών στη γλωσσική ανάπτυξη.

Τα παιδιά με σύνδρομο Down παρουσιάζουν σημαντικές μαθησιακές δυσκολίες, ιδιαίτερα στην γραφή και την αριθμητική˙ Ο βαθμός δυσκολίας διαφέρει από παιδί σε παιδί και μπορεί να βελτιωθεί σημαντικά με την παροχή κατάλληλης εκπαίδευσης αλλά και σωστής παιδαγωγικής αντιμετώπισης. Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά με αυτό το σύνδρομο αφορούν τις ατομικές αλλά και κοινωνικές τους δεξιότητες, οι οποίες μπορούν να αναπτυχθούν σε ικανοποιητικό βαθμό με την κατάλληλη υποστηρικτική βοήθεια παρεχόμενη από το οικογενειακό αλλά και σχολικό πλαίσιο του παιδιού. Η χρήση της κατάλληλης διδακτικής και παιδαγωγικής μεθόδου μπορεί να επιφέρει θαυμαστά αποτελέσματα στην μαθησιακή αλλά και κοινωνική εκπαίδευση των παιδιών αυτών.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι όπως όλα τα παιδιά έτσι και τα παιδιά με σύνδρομο Down είναι ξεχωριστά με μοναδικά νοητικά και ψυχολογικά χαρακτηριστικά. Η γνωστική ανάπτυξη των παιδιών με σύνδρομο Down διαφέρει ουσιαστικά από των άλλων παιδιών τόσο στον ρυθμό όσο και στην εξέλιξή της. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει τρόπος να εμποδίσουμε τη σύλληψη του εμβρύου με σύνδρομο Down. Υπάρχει όμως η δυνατότητα κατά την κύηση να το διαγνώσουμε με σύγχρονες προγεννητικές μεθόδους. Οι γιατροί συστήνουν στις έγκυες γυναίκες ανεξαρτήτως ηλικίας, προγεννητικό έλεγχο. Η εξέταση με υπερήχους που ονομάζεται εξέταση αυχενικής διαφάνειας περιλαμβάνει τη μέτρηση του υγρού που συσσωρεύεται στο πίσω μέρος του λαιμού του εμβρύου κάτω από το δέρμα. Έρευνες έχουν δείξει ότι αυτή η μέτρηση σε συνδυασμό με δύο εξετάσεις αίματος που γίνονται το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης μπορούν να διαπιστώσουν το 82 έως το 87% των περιστατικών του συνδρόμου Down.

Η έρευνα για τα ακριβή αίτια εμφάνισης του συνδρόμου Down συνεχίζεται. Τα άτομα με σύνδρομο Down δεν έχουν κάποια ασθένεια απλά μια ιδιαιτερότητα που τους κάνει απλά ξεχωριστούς. Όλοι μας είμαστε ξεχωριστοί και όλοι αποζητάμε την φροντίδα και προστασία των συνανθρώπων μας. Ας μην ξεχνάμε ότι για να λάβουμε αγάπη πρέπει να δίνουμε κιόλας...

                                                              ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΠΟΥΦΑΛΗ ΕΥΤΥΧΙΑ
                                                            ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ-ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ
                                                            ειδικευμένη στις μαθησιακές δυσκολίες-δυσλεξία
                                                                       effie.boufali@yahoo.gr

                                                                    

ΣΗΜΕΙΩΣΗ : Στην Ελλάδα δραστηριοποιείται ο Ελληνικός Σύλλογος Συνδρόμου Down. Πληροφορίες στην ιστοσελίδα:    http://www.downsyndrome.gr/

ΑΥΤΙΣΜΟΣ

Ο όρος «αυτισμός» ετυμολογικά προέρχεται από την ελληνική λέξη «εαυτός» και υποδηλώνει την απομόνωση ενός ατόμου στον εαυτό του. Η αυτιστική διαταραχή εντάσσεται στην κατηγορία των Διάχυτων Αναπτυξιακών Διαταραχών. Πρόκειται για μια διαταραχή της οποίας τα σημαντικότερα ελλείμματα παρουσιάζονται στους τομείς της κοινωνικής αλληλεπίδρασης και των δεξιοτήτων επικοινωνίας. Περιγράφηκε για πρώτη φορά από τον Αμερικανό παιδοψυχίατρο L.Kanner το 1943, ο οποίος θεωρεί τον αυτισμό μια εγγενή διαταραχή του συναισθήματος.             

 Εμφανίζεται κατά τη βρεφική ηλικία και συνήθως γίνεται αντιληπτός στην ηλικία των 3 χρόνων ενώ η συχνότητα του αυτισμού υπολογίζεται σε περίπου 15 αυτιστικά παιδιά ανά 10,000 γεννήσεις με τα αγόρια να υπερέχουν έναντι των κοριτσιών (αναλογία 4:1). Στην Ελλάδα περισσότερα από 40.000 άτομα παρουσιάζουν διαταραχές αυτιστικού τύπου, ανεξαρτήτως ηλικίας και κοινωνικοοικονομικού επιπέδου. Ο αυτισμός μπορεί να υπάρχει μόνος του ή σε συνδυασμό με άλλες αναπτυξιακές διαταραχές, όπως νοητική καθυστέρηση, δυσκολίες στη μάθηση, επιληψία, κώφωση, τύφλωση, κ.α.

Το 20-50% των ατόμων με αυτισμό δεν αναπτύσσουν καθόλου λόγο, ενώ στο 75% των ατόμων με αυτισμό συνυπάρχει και νοητική καθυστέρηση. Oι βασικότεροι παράγοντες εκδήλωσης της διαταραχής του αυτισμού είναι οργανικοί, γενετικοί και χρωμοσωματικοί . Τελευταίες έρευνες εστιάζουν τα αίτια της αυτιστικής διαταραχής σε εγκεφαλική δυσλειτουργία αλλά και στην ύπαρξη γονιδίων που ευθύνονται για την εκδήλωσή της. Η ανεύρεση των αιτίων του αυτισμού βρίσκεται ακόμη σε ερευνητικό στάδιο.

Σύμφωνα με το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας, τα κύρια χαρακτηριστικά του αυτισμού συμπεριλαμβάνουν την απομόνωση του παιδιού στον εσωτερικό του κόσμο, τη μειωμένη οπτική επαφή με τους άλλους, την έλλειψη κοινωνικής επαφής, την καθυστέρηση ή πλήρης έλλειψη ανάπτυξης της γλώσσας, τις στερεοτυπίες στη συμπεριφορά αλλά και τις εμμονές  με αντικείμενα. Πιο αναλυτικά,ένα παιδί με αυτισμό: α) αντιδρά έντονα στις αλλαγές των συνηθειών του, β) περιστρέφει τα αντικείμενα, γ) αδιαφορεί για τους άλλους, δ) μιλά ασταμάτητα για το ίδιο θέμα, ε) ηχολαλεί (επαναλαμβάνει λέξεις), στ) γελά χωρίς αιτία, ζ) Δυσκολεύεται στην επικοινωνία με τους άλλους, η) δεν ασχολείται με δημιουργικά παιχνίδια αλλά ούτε με παιχνίδια φαντασίας, θ) δεν παίζει με άλλα παιδιά, ι) αποφεύγει την οπτική επαφή, κ) παρουσιάζει φαινομενική αναισθησία στον πόνο, λ) δεν θέλει χάδια, μ) συμπεριφέρεται σαν κωφό, ν) δεν νιώθει φόβο για τους πραγματικούς κινδύνους. Ωστόσο, μερικά από αυτά τα παιδιά είναι ιδιαίτερα προικισμένα, έχουν υψηλό δείκτη νοημοσύνης, εκπληκτική μνήμη και πολλές δεξιότητες στην αριθμητική και στην μουσική. Μελέτες δείχνουν ότι όλα τα άτομα με αυτισμό μπορούν να βελτιωθούν σημαντικά με την κατάλληλη θεραπευτική και εκπαιδευτική αντιμετώπιση. Δυστυχώς, ο αυτισμός προς το παρόν δεν θεραπεύεται και διαρκεί σε ολόκληρη τη ζωή.

Οι θεραπευτικές προσεγγίσεις στον αυτισμό απευθύνονται τόσο στο παιδί όσο και στους γονείς. Στην αντιμετώπιση του αυτισμού προτείνεται η παραδοσιακή ψυχοθεραπεία, συμμετοχή και συμβουλευτική των γονέων, φαρμακοθεραπεία αλλά και εκπαιδευτικές τεχνικές που βασίζονται σε θεωρίες συμπεριφοράς. Σε δύσκολες περιπτώσεις προτείνεται η εκμάθηση της νοηματικής γλώσσας. Η έγκαιρη διάγνωση του αυτισμού (π.χ. στην ηλικία των 24 με 30 μηνών) θεωρείται πολύ σημαντική, αφού σε αυτή την ηλικία το παιδί έχει τις πολλές δυνατότητες βελτίωσης εφόσον και εάν ακολουθηθεί η κατάλληλη θεραπευτική παρέμβαση.

Δυστυχώς, οι εξειδικευμένες υπηρεσίες για άτομα με διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές είναι σπάνιες. Τα άτομα αυτά εξυπηρετούνται από τα Ιατροπαιδαγωγικά κέντρα, τα ψυχιατρικά τμήματα και τα κέντρα Ψυχικής Υγείας. Οι υπάρχουσες ιδιωτικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες που εξυπηρετούν άτομα με αυτιστικού τύπου διαταραχές είναι οι παρακάτω:

1. Θεραπευτική Μονάδα Αυτισμού, Αγ. Παρασκευή Αττικής. Κέντρο Ψυχικής Υγιεινής.
2. «ΠΕΡΙΒΟΛΑΚΙ Ι», Χαλάνδρι Αττικής. Ελληνικό Κέντρο για την Ψυχική Υγεία και Θεραπεία του Παιδιού και της Οικογένειας. Μονάδα Αυτιστικών Ατόμων «ΕΛΠΙΔΑ», Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης.  Σύλλογος Γονέων και Φίλων του Ειδικού Παιδιού «Ελπίδα».
3. Στέγη Αυτιστικών Ατόμων «ΕΛΕΝΗ ΓΥΡΑ», Ζίτσα Ιωαννίνων.  Ελληνική Εταιρεία Προστασίας Αυτιστικών Ατόμων.
4. Μονάδα Ειδικής Αγωγής «SOS», Ν. Μάκρη – Αττικής. Σύλλογος Γονέων - Κηδεμόνων και Φίλων Αυτιστικών Παιδιών.
5. «ΖΩΟΔΟΧΟΣ ΠΗΓΗ», Ηράκλειο Κρήτης. Γονείς παιδιών με Ειδικές Ανάγκες.
6. Οικοτροφείο Αυτιστικών «ΑΝΑΔΥΣΗ», Αίγινα.
7. Ίδρυμα για το παιδί «Η ΠΑΜΜΑΚΑΡΙΣΤΟΣ», Ν. Μάκρη Αττικής. Αποτελείται από Κ.Η., Παιδικό Σταθμό, Ειδικό Σχολείο.
8. «Η ΜΕΓΑΛΟΧΑΡΗ», Χανιά Κρήτης. Σύλλογος Προστασίας Αυτιστικών Παιδιών.
9. «Η ΑΡΓΩ», Ν. Φάληρο Πειραιά. Σωματείο Γονέων Ναυτικών.

Τέλος, υπάρχει η Ελληνική Εταιρία Προστασίας Αυτιστικών Ατόμων, μια πανελλήνια φιλανθρωπική οργάνωση, στην οποία μετέχουν γονείς και φίλοι των αυτιστικών ατόμων, καθώς και επιστήμονες που ενδιαφέρονται για τον αυτισμό, από όλες τις περιοχές της Ελλάδας. Στην Εταιρία αυτή μετέχουν, ως Συλλογικά ή Συνδεδεμένα μέλη, σχεδόν όλοι οι άλλοι σύλλογοι γονιών αυτιστικών ατόμων. 

       Τα παιδιά με αυτισμό χρειάζονται την αγάπη και την υποστήριξη του οικογενειακού περιβάλλοντος  τους αλλά και του κοινωνικού συνόλου. Το μυστήριο του αυτισμού παραμένει ανεξερεύνητο και μόνο τα παιδιά με το «πέτρινο βλέμμα» μπορούν να μας οδηγήσουν στην διελεύκανσή του αρκεί εμείς να είμαστε πρόθυμοι να τα ακολουθήσουμε!

                                         ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΠΟΥΦΑΛΗ ΕΥΤΥΧΙΑ

ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ-ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ
ειδικευμένη στις μαθησιακές δυσκολίες-δυσλεξία
effie.boufali@yahoo.gr